Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Bardzo dziękuję Wysokiej Izbie, że zaczynamy poszerzoną dyskusję o cyfryzacji Polski oraz Europy. Prezydencja naszego kraju przypada na szczególny czas. W zeszłym roku wybraliśmy nowy Parlament Europejski, zmienił się skład Komisji Europejskiej, to ma również znaczenie z perspektywy celów i priorytetów. Cyfryzacja w UE takim priorytetem coraz bardziej się staje.
Cyberbezpieczeństwo codziennych spraw
Zatem najbliższe pół roku to czas wielkich wyzwań, ale też uświadomienia sobie, w jakim miejscu jesteśmy. Ministerstwo Cyfryzacji postawiło sobie kilka ważnych i kluczowych kwestii wskazania Europie – cyberbezpieczeństwo, sztuczna inteligencja, dyplomacja cyfrowa oraz implementacja prawa, które dotyczy rynku cyfrowego. Jesteśmy w miejscu, z którego można śmiało powiedzieć, że Europa jest na zimnej wojnie cyfberwojnie z adwersarzami takimi jak Rosja. Jesteśmy na ciepłej wojnie z państwami nam nieprzyjaznymi, jesteśmy na wojnie, która jest potwierdzona liczbami oraz faktami. Polska jest dzisiaj najbardziej atakowanym państwem Unii Europejskiej, jeżeli chodzi o incydenty w cybreprzestrzeni. Rosja nie kryje się już z tym, że Polska jest jej głównym celem. Zadaniem polskiej prezydencji jest uświadomić to zagrożenie całej Europie, wszystkim państwom, które chcemy, aby przyłożyły większą wagę do cyberbezpieczeństwa. Nie tylko instytucjonalnego, ale cyberbezpieczeństwa każdego obywatela.
Celem polskiej prezydencji powinno być postawienie jako głównego zadania ochronę obywatela, jego urządzeń, jego świadomości oraz kompetencji cyfrowych. Zbudowanie tkanki, która będzie pokazywała, że cyberbezpieczeństwo dotyka życia zwykłego obywatela, ponieważ usługi cyfrowe sięgnęły dzisiaj codziennego życia i to każdego z nas.
Sztuczna inteligencja ma służyć człowiekowi
W ten obszar wchodzi również zainteresowanie sztuczną inteligencją, która jest dla Polski, dla Europy i całego świata wyzwaniem. Dlaczego powinien to być jeden z kierunków polskiej prezydencji? Nie chodzi tylko o rozwój, ale o odpowiedź na pytanie: co zrobić, aby to zawsze człowiek był podmiotem rozwoju świata cyfrowego. Żeby sztuczna inteligencja była zawsze przez człowieka zarządzana. Dlatego też chcemy się skupić na budowaniu takich regulacji unijnych, które zawsze będą zapewniały, że AI zawsze służyć będzie człowiekowi, aby to nie człowiek służył technologii. Pragniemy poświęcić się wdrożeniu aktu UE o sztucznej inteligencji, chcemy aby Polska była europejskim liderem w budowaniu fabryk AI, które mogą pomóc ratować życie, zmniejszać administracje oraz silosy odpowiedzialne za ochronę zdrowia. Sztuczna inteligencja może ratować życie, ponieważ może skrócić kolejki do lekarza. Może pracować również w komunikacji, w logistyce, może dawać poczucie lepszego rozwoju nauki, ale sztuczna inteligencja musi też być dobrze zarządzana i bezpieczna.
Dyplomacja cyfrowa
Aby dobrze zarządzać rozwojem cyfrowym musimy zaangażować do współpracy państwa spoza UE i w tym celu potrzebna jest dyplomacja cyfrowa. Zewnętrzne relacje cyfrowe są dla Europy bardzo ważne i Ministerstwo Cyfryzacji kładzie tę sprawę do załatwienia. Chcemy współpracować również z państwami kandydującymi do UE, takimi jak Ukraina i Mołdawia. W 2024 r. podpisaliśmy w Kijowie memorandum o współpracy cyfrowej, rozmawiałem wtedy z premierem Ukrainy, jak dzięki cyfryzacji ten kraj może się skuteczniej bronić. Te właśnie doświadczenia służą też Polsce. A dziś nasz kraj zapewnia Ukrainie internet, ponieważ to Ministerstwo Cyfryzacji poprzez Starlinki zapewnia w tym kraju sieć. Możemy być z tego dumni i możemy się tym chwalić.
Dość nadmiernych regulacji UE
Europa musi większą uwagę poświęcać bezpieczeństwu cyfrowemu oraz cyberbezpieczeństwu, dlatego też chcemy, aby ta sprawa była wspólnym wyzwaniem dla całej Unii Europejskiej. Ważne jest również to jak będziemy implementowali wspólne prawo. Pragniemy, aby w Europie wybrzmiał głos, że dość już przyjmowania nowych reguł, dość z przeregulowaniem, jeżeli chodzi o postawy cyfrowe. Powinniśmy się skupiać na tym, jak wdrożyć prawa, których jest mnóstwo i jak zapewnić współpracę i interoperacyjność. Jak to wszystko ma służyć obywatelowi, a nie zalewać nowymi regulacjami, ponieważ nikt jeszcze wszystkie co wymyśliła UE w obszarze cyfryzacji, jeszcze nie wdrożył. To jest wyzwanie, które polega na tym, aby zwiększyć efektywność istniejących już regulacji.
Cybertarcza
Czy incydenty o dużej skali mogą przewrócić dzisiaj UE i poszczególne państwa UE? Musimy odpowiedzieć na to pytanie oraz skoordynować i zaktualizować przepisy w tym zakresie. Wyciąganie wniosków z przeszłości, min. w Polsce, która nie mal codziennie odpiera ataki na infrastrukturę krytyczną. Czasami jest to kilkaset ataków, a zgłoszonych jest nawet kilka tysięcy. Inwestujemy w tym obszarze i zwiększyliśmy wydatki o kilkadziesiąt milionów zł, aby zwiększyć kompetencje cyfrowe w obszarze cyberbezpieczeństwa pracowników administracji, aby nie dochodziło do incydentów. Zwiększyliśmy Fundusz Cyberbezpieczeństwa o 150 procent, co pozwoli przeszkolić jeszcze więcej urzędników odpowiedzialnych za powstanie polskiej cybertarczy. Dzisiaj ten zespół 2600 osób prawdopodobnie zostanie w 2025 r. zwiększony o kolejne tysiące.
Akt o usługach cyfrowych
Mamy świadomość odpowiedzialności za to jak powinna być wdrażana polityka bezpieczeństwa, jeżeli chodzi o ramy prawne. Krajowy system cyberbezpieczeństwa, który ma pokazać jak będziemy dzielić uwagę nie tylko legislacyjną w ramach administracji oraz rynek, który powinien być przygotowany na wdrożenie prawa, które będzie zapewniać bezpieczne urządzenia. Dlatego tak ważnym jest doprowadzenie do końca wprowadzenie Aktu o usługach cyfrowych. To już końcówka prac rządowych, nad rozwiązaniem, które ma zapewnić bezpieczeństwo np. polskich wyborom prezydenckim. Z całą pewnością Rosja będzie chciała poprzez dezinformację wpływać na polskie wybory prezydenckie. Chcemy w tej sprawie współpracować ze wszystkimi klubami, ale przede wszystkim ze wszystkimi komitetami wyborczymi, które wystawią swoich kandydatów. Nie będzie lepszych i gorszych, wszyscy będą mieli równe szanse i wszyscy mają być traktowani równo. Z tej mównicy to Państwu obiecuję! Cyberbezpieczeństwo ma chronić polskie wybory i wszystkich kandydatów oraz kandydatki - to jest dla priorytet.
Wymiana dobrych praktyk między państwami UE
Odpowiedzialne stosowanie prawa, czyli dobre praktyki wykorzystywane w innych państwach, to nimi chcemy się dzielić. To jest element, który ma pokazywać, gdzie i które kraje mają swoje najmocniejsze ogniwa, które powinny być wykorzystywane. Podczas najbliższych tygodni zaproponuje to w Brukseli.
Bezpieczne dzieci w sieci internet
Chciałbym, abyśmy mocno też skupili się na zarządzaniu internetem, inaczej nigdy nie będziemy mogli powiedzieć, że chronimy nasze dzieci. Jestem ojcem trójki dzieci, wiecie państwo co to oznacza. Musimy doprowadzić do tego, aby weryfikacja nie pozwalała na dostęp do stron pornograficznych dzieciom poniżej 18 rok życia. To nie może być temat jednego, czy drugiego państwa, ale całej legislacji Unii Europejskiej. To jest jedno z kluczowych zadań.
Obowiązki big techów
Będziemy proponowali poszerzenie współpracy w ramach Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego, chcemy aby globalne standardy nie dotyczyły tylko wybranych. To jest taki czas, w którym wielkie globalne firmy chciałyby rządzić całymi państwami, a ich właściciele chcieliby wpływać na politykę oraz stosunki społeczne. Big techy mają obowiązek współpracować z państwami i likwidować dezinformację. To wyzwanie XXI wieku i ona nie dotyczy tylko Polski, ale całego globalnego świata, który powinien powiedzieć wspólnie: nie dezinformacji.
To dobry czas dla Polski i jej cyfryzacji. Mamy uzasadnione chęci być europejskim liderem cyfrowej transformacji, możemy prezydencję Polski wygrać dla Europy i dla transformacji cyfrowej. Zrobiliśmy wiele i zrobimy kolejny krok, aby za kilka lat móc powiedzieć, że nie tylko eObywatelem możemy się chwalić, jako usługą cyfrową dla każdego obywatela, ale też bezpieczeństwem dzieci w sieci, przeciwdziałaniu dezinformacji, cyberbezpieczeństwem oraz ochroną obywateli. To wyzwania dla Polski i cyfryzacji w 2025 r., to jest wyzwanie dla naszego kraju w ramach prezydencji Unii. To jest wyzwanie, które pozwoli Polsce wejść do I ligi państw, które nie tylko myślą o cyfryzacji, ale ją też wdrażają.
Krzysztof Gawkowski, wicepremier i minister cyfryzacji
Sejm, 9 stycznia 2025 r.
Debata ws. cyfrowych priorytetów polskiej prezydencji